Grupę BPS tworzy grupa zrzeszonych banków spółdzielczych oraz Bank BPS jako bank zrzeszający.
Bank BPS współpracuje również z Krakowskim Bankiem Spółdzielczym w Krakowie oraz Bankiem Spółdzielczym w Oławie.
Bank Polskiej Spółdzielczości Spółka Akcyjna z siedzibą centrali w Warszawie, został utworzony 15 marca 2002 roku przez przyłączenie przez Gospodarczy Bank Południowo Zachodni SA pięciu Banków - Banku Unii Gospodarczej SA, Lubelskiego Banku Regionalnego SA, Małopolskiego Banku Regionalnego SA, Rzeszowskiego Banku Regionalnego SA, oraz Warmińsko Mazurskiego Banku Regionalnego SA.
Grupa BPS pomimo ogólnopolskiego charakteru za jedno z głównych zadań uważa wspieranie rozwoju regionalnego i lokalnego. Prowadzona polityka produktowo-cenowa jest dostosowana do zróżnicowania gospodarczo – ekonomicznego poszczególnych regionów kraju.
Poprzez sieć prawie 4000 placówek Grupa BPS świadczy usługi małym i średnim przedsiębiorstwom, jednostkom samorządu terytorialnego oraz klientom detalicznym.
Grupa BPS specjalizuje się w obsłudze rolnictwa i jego otoczenia, wspiera polską wieś w dostosowywaniu do unijnych standardów. Istotnym elementem jego strategii jest wspieranie powstawania i rozwoju rodzimej małej i średniej przedsiębiorczości.
Łączymy tradycyjne idee spółdzielczości z nowoczesnością oferując rolnikom i przedsiębiorcom, tradycyjne i nowoczesne produkty bankowe, m.in. związane z bankowością elektroniczną czy międzynarodowe karty VISA i MasterCard.
Banki spółdzielcze zrzeszone z Bankiem Polskiej Spółdzielczości S.A. stanowią ponad połowę wszystkich banków spółdzielczych działających w kraju. Wszystkie systematycznie zwiększają swój udział w rynku usług finansowych przy jednoczesnym zachowaniu samodzielności funkcjonowania i tożsamości spółdzielczej, konsekwentnie realizując misję służenia rozwojowi swoich członków i klientów.
Bank Polskiej Spółdzielczości S.A. reprezentuje polski sektor bankowości spółdzielczej poprzez członkostwo w Komitecie Wykonawczym Confédération Internationale des Banques Populaires – CIBP, międzynarodowej organizacji zrzeszającej banki spółdzielcze z 18 krajów na całym świecie.
System Ochrony Zrzeszenia BPS tworzą 274 banki spółdzielcze i Bank Polskiej Spółdzielczości.
Komisja Nadzoru Finansowego zatwierdziła w grudniu 2015 roku System Ochrony Zrzeszenia BPS. Decyzja Komisji to początek drogi w budowaniu solidarnościowego systemu gwarancji i wsparcia banków spółdzielczych. Jest to powrót do idei spółdzielczości w wymiarze grupy banków, które tworzą mechanizm monitorowania ewentualnych zagrożeń oraz solidarnie będą się wspierać w sytuacjach kryzysowych.
Zrzeszenie BPS prowadziło w 2015 roku intensywne prace nad utworzeniem Systemu Ochrony Zrzeszenia BPS. W dniu 30 września 2015 roku Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie podjęło uchwałę w sprawie przystąpienia Banku BPS S.A. do Systemu Ochrony Zrzeszenia BPS, a 26 listopada 2015 roku zaakceptowany został przez Zgromadzenie Prezesów pakiet dokumentów regulujących funkcjonowanie tego Systemu. Dokumenty przekazane zostały do zatwierdzenia do Komisji Nadzoru Finansowego. Po dokonaniu niezbędnych korekt dostosowujących projekt Umowy Systemu Ochrony Zrzeszenia BPS do wymagań nadzorczych, Komisja Nadzoru Finansowego na posiedzeniu w dniu 22 grudnia 2015 roku zatwierdziła jej ostateczny kształt oraz jednogłośnie uznała System Ochrony Zrzeszenia BPS.
Decyzja Komisji zawiera dodatkowe warunki, jakie muszą spełnić uczestnicy Systemu i określa termin ich realizacji. Najważniejsze prace dostosowawcze będą zakończone do 1 kwietnia 2016 roku.
System Ochrony poprzez stały monitoring bieżącej sytuacji Banku BPS i zrzeszonych z nim banków spółdzielczych objętych Systemem Ochrony oraz zaplanowane w jego ramach działania prewencyjne i wspomagające, zapewni wsparcie jego uczestników w zakresie płynności i wypłacalności. Udzieli także niezbędnej pomocy w przypadku ewentualnego wystąpienia sytuacji niestandardowych w którymkolwiek z banków, uczestników Systemu.
Doświadczenia z państw zachodnich pokazują, że systemy ochrony funkcjonujące od wielu lat, przyczyniły się do wzmocnienia pewności działania banków, które zdecydowały się wspólnie zadbać o swoją przyszłość. Dzisiaj nie ma tam dyskusji o tym, czy taka forma wzajemnego wsparcia jest potrzebna, ale jak ją udoskonalać. Ostatnie lata pokazały, że trudno jest przewidzieć sytuacje na rynku, czego przykładem jest kryzys finansowy z 2008 roku. Zaostrzone normy ostrożnościowe, które w pierwotnym zamiarze miały dotyczyć tylko dużych, działających międzynarodowo banków, ostatecznie zmuszone są wdrożyć wszystkie europejskie banki, także działające lokalnie, jak banki spółdzielcze. Wiąże się to ze znacznymi kosztami, zwłaszcza w zakresie spełniania nowych zaostrzonych norm płynności. Banki tworzące system ochrony mają możliwość łącznego spełnienia normy płynności krótkoterminowej. Dodatkowo uzyskane już zezwolenie na stosowane zerowej wagi ryzyka dla wzajemnych należności Uczestników Systemu Ochrony, pozwala na obniżenie obciążeń związanych z nowymi regulacjami europejskimi. Uzyskane przez banki w Systemie Ochrony odstępstwa od ogólnych wymagań wpływają ponadto na zmniejszenie wymogów kapitałowych, co bezpośrednio wpływa na ich zdolność kredytowania gospodarki.
W dyskursie publicznym pojawiają się opinie, że System Ochrony ograniczy autonomię jego uczestnikom. Są to jednak zdecydowanie za daleko idące stwierdzenia. System Ochrony Zrzeszenia BPS to umowa, którą zawarły między sobą banki spółdzielcze i bank zrzeszający, gwarantując sobie wsparcie i pomoc w sytuacjach kryzysowych. To właśnie prewencja, czyli wczesne rozpoznawanie problemów i wprowadzanie działań naprawczych są fundamentem tej umowy. Bieżące monitorowanie sytuacji całego Systemu i poszczególnych banków oraz audyt prowadzony według wystandaryzowanych metod pozwoli na bieżąco obserwować zmiany jakie zachodzą wewnątrz Systemu. Banki, tworząc system wsparcia płynności i wypłacalności, ponoszą koszty jego utrzymania. Jeśli wnoszą własne środki, chcą mieć pewność, że żaden z nich nie przekroczy granicy ryzyka, którą uznały za akceptowalne.
Obecnie w bankach spółdzielczych, które przystąpiły do Systemu Ochrony wykonywane są przez biegłych rewidentów audyty otwarcia jako rozszerzenie badania rocznego sprawozdań finansowych za 2015 rok. Zakres badania obejmuje w szczególności badanie jakości aktywów, czyli portfela kredytowego, a w niektórych przypadkach także dłużnych papierów wartościowych. Audyt taki przechodzi też Bank Polskiej Spółdzielczości, co jest bardzo istotne, bo to największy uczestnik Systemu Ochrony.
Mechanizmy pomocowe utworzone w ramach Systemu Ochrony zostały zdefiniowane
w ustawie o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających. W systemie Ochrony Zrzeszenia BPS składają się na nie mechanizmy wsparcia płynności, oparte na depozycie obowiązkowym oraz mechanizmy wsparcia wypłacalności, oparte o fundusz pomocowy, który w Systemie Ochrony Zrzeszenia BPS został nazwany Funduszem Zabezpieczającym. Fundusz ten, który docelowo osiągnie wartość ok. 300 mln zł zostanie w zasadniczej części zbudowany z obniżonych składek na Bankowy Fundusz Gwarancyjny.
Banki spółdzielcze, które nie zdecydowały się na podpisanie Umowy Systemu Ochrony mają czas do końca 2018 roku na podjęcie decyzji co do sposobu ich funkcjonowania. Trzyletni okres przejściowy wynegocjowany został przez banki spółdzielcze w okresie prac nad ustawą o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających. Miał on na celu zagwarantowanie wystarczającego czasu dla banków spółdzielczych, które nie wiązały swojej przyszłości z Systemem Ochrony na przygotowanie organizacyjne dla stworzenia nowej struktury zrzeszeniowej, przygotowanie się do samodzielnego funkcjonowania na rynku lub przystąpienie do Systemu Ochrony.
Informacja o uczestnictwie Banków Spółdzielczych w Systemie Ochrony Zrzeszenia
System Ochrony Zrzeszenia BPS ma zapewnić poczucie bezpieczeństwa nie tylko dla samych banków, które go tworzą, ale i dla ich klientów. Przynależność do SOZ BPS może stać się ważnym czynnikiem przy wyborze banku przez potencjalnych klientów, poszukujących pewnego i przewidywalnego partnera w prowadzeniu biznesu.
Zmianom ustrojowym i transformacji systemowej w naszym kraju towarzyszy przebudowa bankowości, będąca nieodzownym elementem reformy gospodarczej.
Sfera polskiej bankowości - odbiegająca jeszcze znacznie od norm krajów Unii Europejskiej - wymaga szybkich zmian w celu świadczenia usług na jednolitym rynku europejskim. Dotyczy to także banków spółdzielczych, które utworzyły Lubelski Bank Regionalny S.A. obejmujący swym zasięgiem województwa - bialskopodlaskie, chełmskie, lubelskie, siedleckie, tarnobrzeskie i zamojskie. Bank ten powstał jako drugi w procesie tworzenia sieci 9 banków regionalnych. Jest aktualnie jednym z największych banków regionalnych, które tworzą krajową grupę banków spółdzielczych.
15 marca 2002 r. połączyło się 6 banków regionalnych tworząc jeden o zasięgu krajowym:
Bank Polskiej Spółdzielczości S.A.
MIEJSCE BANKÓW SPÓŁDZIELCZYCH W HISTORII POLSKIEJ BANKOWOŚCI
Co do ich rodowodu - zdania są podzielone. Historycy uważają, że pierwowzorem banków spółdzielczych były istniejące już w XVI wieku tzw. banki pobożne. Sami spółdzielcy przyznają się do historii mniej odległej - bo 135-letniej. Pojawiło się wówczas zapotrzebowanie na kredyty ze strony gospodarstw rolnych, rzemieślników i drobnych przedsiębiorców. Powstające w tym celu banki i kasy - w trzech zaborach - prowadziły działalność w oparciu o zasady samopomocy i spółdzielczości, udzielając nisko oprocentowanych kredytów dla swoich członków. Proces ten objął wiele krajów europejskich a wykształcona sieć bankowa stała się tam najbardziej rozwiniętą. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę - spółdzielczość bankową cechowało organizacyjne rozbicie, nad którego przezwyciężeniem działacze spółdzielczy pracowali całe dwudziestolecie międzywojenne. Również kondycja finansowa - ponad 5.500 instytucji oszczędnościowo-kredytowych pozostawiała wiele do życzenia. W 1937r. podjęto próbę ratowania spółdzielni przeprowadzając ich sanację przez upoważniony w tym celu Bank Rolny. Okres okupacji hitlerowskiej ograniczył znacznie działalność spółdzielni i banków postawionych przez Niemców w stan likwidacji. Po II wojnie reaktywowano ich działalność, chociaż przechodziły one kilka transformacji organizacyjno-podległościowych, by w latach 1957-1975 znaleźć się w Związku Spółdzielni Oszczędnościowo-Pożyczkowych.
W 1975r. został utworzony państwowo-spółdzielczy Bank Gospodarki Żywnościowej, który dla banków spółdzielczych pełnił funkcję organizacyjną, rewizyjną i centrali finansowej. W 1990r. BGŻ przestał pełnić funkcję nadzorczą nad BS, a banki te mogły zrzeszyć się podpisując z BGŻ umowy cywilnoprawne. Tak też się stało. W końcu 1991r. umowy z BGŻ podpisało - w skali kraju - ponad 1600 banków spółdzielczych. Rozpoczął się również wówczas proces przebudowy spółdzielczego sektora bankowego.
CZAS NAPRAWY I WYBORU
Przebudowa spółdzielczego sektora bankowego wynikała z konieczności i doświadczenia państw zachodnich, które podobne procesy naprawcze sektora banków spółdzielczych miały już za sobą. Dla porównania - banki spółdzielcze w krajach zachodnich zajmują obecnie II-III pozycję w systemach bankowych. Konkurencyjność owych sieci - biorąc pod uwagę wskaźniki ich efektywności - jest efektem koncentracji banków, dzięki czemu zwiększono ich potencjał finansowy i uzyskano lepsze możliwości wykorzystania posiadanych zasobów.
Polskie banki spółdzielcze musiały w 1991r. wyrazić wolę zrzeszenia się w jednej z konkurencyjnych struktur bankowych, które tworzyły: Bank Gospodarki Żywnościowej, Gospodarczy Bank Wielkopolski w Poznaniu, Bank Unii Gospodarczej w Warszawie i Gospodarczy Bank Południowo-Zachodni we Wrocławiu. Chętnych do prowadzenia konsolidacji banków spółdzielczych było nawet więcej. Pojawiające się w 1992r. artykuły prasowe świadczyły wówczas o dużej walce konkurencyjnej. Zdecydowana większość banków spółdzielczych wybrała jednak - jako Bank zrzeszający - Bank Gospodarki Żywnościowej S.A.
NOWA STRUKTURA
Banki spółdzielcze w Polsce mając najbardziej rozbudowaną i efektywnie rozmieszczoną sieć, były i są jeszcze bankami zbyt słabymi kapitałowo. Przyczyn tego stanu rzeczy jest wiele, ale główną ta, że obsługują sferę gospodarki żywnościowej, której kondycja pozostawiała i pozostawia jeszcze wiele do życzenia. Ten ograniczony obszar działania oraz niski poziom funduszy własnych spowodował, że banki spółdzielcze nie były w stanie spełnić wszystkich wymogów bezpiecznego, sprawnego i efektywnego działania. Ustawa z 24.06.1994r. o restrukturyzacji banków spółdzielczych i Banku Gospodarki Żywnościowej S.A. dała im jednak szansę na wyjście z tej trudnej sytuacji. W myśl - wspomnianej wyżej - ustawy BGŻ S.A. będzie pełnił funkcję banku krajowego w ramach struktury określanej jako krajowa grupa banków spółdzielczych. Tworzą ją banki spółdzielcze, banki regionalne i bank krajowy. Jednym z elementów tej struktury jest Lubelski Bank Regionalny S.A. Utworzyło go - 23.08.1995r.- 208 banków spółdzielczych - ze wspomnianych na wstępie6 województw. Banki te są wyłącznymi akcjonariuszami LBR S.A. a w przyszłości - po wykupieniu akcji należących do Skarbu Państwa - staną się współwłaścicielami banku krajowego, wraz z innymi bankami regionalnymi.
Teren działania Lubelskiego Banku Regionalnego S.A. obejmuje 30 tys. km2 co stanowi 9,5% powierzchni Polski. Obszar ten zamieszkuje 2.800 tys. ludności, w tym ok.1.500 tys. na wsi. W gospodarce narodowej zatrudnionych jest 1.200 tys. osób, znajduje się również około 300 tys. gospodarstw rolnych oraz 108 tys. podmiotów gospodarczych w przemyśle, handlu, budownictwie, itp.
KORZYŚCI DLA ROLNICTWA
Zgodnie z Prawem bankowym banki mogą udzielać kredytów dla jednego podmiotu do 15% swoich funduszy własnych. Biorąc pod uwagę słabość kapitałową niektórych banków spółdzielczych - kredyty przez nie udzielane mogą być niewystarczające do sfinansowania nawet średniej inwestycji, polegającej np. na budowie budynku inwentarskiego czy zakupie nowego ciągnika rolniczego. Jednym z widocznych już - dla klientów - efektów powołania Lubelskiego Banku Regionalnego S.A. jest możliwość uzyskania w każdym banku spółdzielczym wyższych jednostkowych kredytów. Banki te zaczną również - w niedługim czasie -oferować szerszy zakres usług, m.in. obrót papierami wartościowymi, sprzedaż polis ubezpieczeniowych, nowe formy kredytowania, szerszy obrót bezgotówkowy. Ideą grupy jest aby każdy klient pozyskany przez Bank Spółdzielczy mógł złożyć w nim wniosek kredytowy bez względu na proponowaną kwotę kredytu i zostać obsłużony.
Niezwykle istotnym elementem funkcjonowania Lubelskiego Banku Regionalnego S.A. będzie też bezpieczeństwo banków spółdzielczych, które nieodzownie wiąże się z zaufaniem klienta do banku. Za banki spółdzielcze będzie gwarantował LBR S.A. Jego kapitał zapewni bowiem bankom płynność finansową tzn. środki na wypłatę depozytów.
Podstawowym miernikiem bezpieczeństwa banku jest tzw. współczynnik wypłacalności, który wyliczony dla banków spółdzielczych - akcjonariuszy LBR S.A. na dzień 31.12.1996r. - wyniósł 9,9% przy wymaganym minimum 8%.Przy łącznej kwocie udzielonych kredytów ponad 359 mln. zł. kredyty tzw. "w sytuacji nieregularnej" stanowią jedynie 1,55% ogółu udzielonych kredytów. Jest to wskaźnik jeden z najlepszych w kraju. Fundusze własne zrzeszenia przekroczyły - w dniu 31.12.1996r. kwotę 70 mln.zł.
Sektor bankowości spółdzielczej ma szansę stać się najsilniejszą częścią polskiej bankowości, zdolną oprzeć się konkurencji krajowej i zagranicznej. Tworzona struktura na poziomach: lokalnym - obsługiwanym przez banki spółdzielcze, regionalnym - którą obejmą banki regionalne i ogólnopolskim - obsługiwanym przez bank krajowy, wydaje się najbardziej efektywną, bowiem każdy klient będzie mógł zrealizować swoje zamierzenia inwestycyjne oraz dokonać każdej operacji finansowej.
Polskie banki zaczynają być podobne do siebie. Ich wizerunek oparty jest zazwyczaj - na bezpieczeństwie, zaufaniu, tradycji, wielkości, niekiedy na wygrywaniu rankingów.
Bankom o uznanej marce dużo łatwiej istnieć w ramach konkurencyjnej gospodarki rynkowej.
Podpisanie Umowy Zrzeszenia BPS w Lublinie - 26 marca 2002 r.
